همه چیز درباره کلیشه و کلیشه سازی
کلیشه بخش جدانشدنی چاپ فلکسو است. در این مقاله آموزشی رایگان به راحتی میتوانید همه چیز را درباره کلیشه و کلیشه سازی یاد بگیرید.
کلیشه ها را می توانیم به دو دسته کلی تقسیم کنیم .
کلیشه های فلزی
کلیشه های ژلاتینی
در این مقاله درباره کلیشه های ژلاتینی صحبت می کنیم که در چاپ فلکسو استفاده میشود.
البته از این کلیشه ها برای ساختن مُهر ژلاتینی هم استفاده میشود.
کلیشه وسیلهای است که برای انتقال مرکب به سطح جنس چاپی استفاده میشود. کلیشهها دارای انواع مختلفی هستند و به روشهای مختلفی تولید میشوند.
وقتی در مورد کلیشه ها در چاپ فلکسو صحبت میشود به احتمال زیاد منظورمون کلیشههای فوتوپلیمری است. کلیشههای فوتوپلیمری کلیشههایی هستند که با کمک نور یووی ساخته میشوند.
فهرست مطالب
انواع روشهای تولید کلیشه
کلیشه ها به دو روش تولید میشوند:
کلیشه آنالوگ
کلیشه دیجیتال
هرکدام از آنها معایب و مزایایی دارند ولی امروزه برای چاپهای باکیفیت بالا از کلیشههای دیجیتالی بیشتر استفاده میشود.
در روش آنالوگ برای تهیه تصویری که بتوان بر روی کلیشه خام منتقل کرد از دستگاه ایمیج ستر استفاده میکردند که هنوز هم برای کارهای کم کیفیتتر مثل چاپ روی کارتن و یا سفارشهایی که تصاویری باکیفیت بالا ندارند استفاده میشود.
ایمیج ستر فیلم لازم را آماده میکند و از این فیلم برای نور دادن به کلیشه خام استفاده میشود.
البته امروزه از آنجایی که دستگاههای ایمیج ستر دیگر تولید نمیشود ، بیشتر تولید کنندگان از پرینترهای جوهر افشان خاصی برای تهیه فیلم لیتوگرافی استفاده میکنند.
کلیشه سازی دیجیتال
در روش کلیشه سازی دیجیتال که از کلیشههای مخصوص استفاده می شود و برای انتقال تصویر به سطح کلیشه از دستگاهی بنام CDI استفاده میشود. ( در ورکفلوی اسکو )
البته CDI نام دستگاهی است که شرکت Esko تولید کرده است و بیشترین تعداد را در سطح جهان دارد. بهغیراز دستگاه CDI دستگاههای دیگری نیز برای تولید کلیشههای دیجیتال وجود دارد که از قدیمیترهای آن میتوان به دستگاه Creo که امروزه بانام شرکت Kodak بیرون میآید نام برد.
البته جدیداً چینیها هم وارد این بازار شدهاند و دستگاههایی برای رقابت در بازار کلیشههای دیجیتال تولید کردهاند.
در کلیشههای فوتوپلیمری نحوه ساخت کلیشه به این صورت است که مولکولهای کلیشه بهصورت مونومر هستند و وقتی نور یووی به آنها میخورد به شکلی پلیمر درمیآیند و نسبت به قبل در برابر الکل و مرکب مقاوم میشوند.
در دنیای کلیشههای دیجیتال اصطلاحات زیادی وجود دارد که متأسفانه در بازار ایران به گاهی به اشتباه استفاده میشوند.
بهطور مثال در فنّاوری که شرکت اسکو برای تولید کلیشههای دیجیتال استفاده کرده است به اصطلاحاتی مثل HD Flexo و یا Full HD Flexo برمیخوریم که در این فنّاوریهای ترام گذاری از تکنیکهایی مثل Dot Support و یا Microcell استفاده میشود.
شبیه این اصطلاحات در شرکت Kodak نیز وجود دارد و به مواردی مثل فنّاوری ترام گذاری NX برمیخوریم و در آن اصطلاحاتی مثل DigiCap استفاده میشود.
دیجیکپها دارای الگوهای متفاوتی هستند تا بتوانند مثل میکروسلها در فنّاوری شرکت اسکو انتقال مرکب را بیشتر کنند و یا به عبارتی دنسیته مرکب چاپی را بالاتر ببرند.
کلیشه سازی آنالوگ
در روش آنالوگ برای تهیه تصویری که بتوان بر روی کلیشه خام منتقل کرد از دستگاه ایمیج ستر استفاده میکردند که هنوز هم برای کارهای کم کیفیتتر مثل چاپ روی کارتن و یا سفارشهایی که تصاویری باکیفیت بالا ندارند استفاده میشود.
ایمیج ستر فیلم لازم را آماده میکند و از این فیلم برای نور دادن به کلیشه خام استفاده میشود.
البته امروزه از آنجایی که دستگاههای ایمیج ستر دیگر تولید نمیشود ، بیشتر تولید کنندگان از پرینترهای جوهر افشان خاصی برای تهیه فیلم لیتوگرافی استفاده میکنند.
آموزش ویدیویی رایگان درباره کلیشه و کلیشه سازی
انواع تکنولوژیهای کلیشه های دیجیتال
در ایران چندین مدل کلیشه دیجیتال وجود دارد.
کلیشه دیجیتال معمولی
کلیشه دیجیتال HD
کلیشه دیجیتال Full HD
کلیشه دیجیتال ایزی پلیت
کلیشه دیجیتال NX کداک
توضیحات انواع کلیشه دیجیتال
کلیشه دیجیتال معمولی
این کلیشه اولین کلیشه دیجیتالی بود که در ایران تولید شد. در این کلیشه بجای استفاده از فیلم و کلیشه آنالوگ، از کلیشه دیجیتال استفاده شد.
برای اولین بار کلیشه سازی نگارحک و رایانمهر در ایران این کلیشه را تولید کردند.
کلیشه دیجیتال HD
این کلیشه برای اولین بار توسط کلیشه سازی رایانمهر در ایران تولید شد. و بعد از آن چند کلیشه سازی دیگر این تکنولوژی را وارد ایران کردند.
کلیشه دیجیتال Full HD
کلیشه فول اچ دی در ایران فقط توسط یک کلیشه سازی قابل تولید در ایران بود. چون احتیاج به سختافزار مخصوصی داشت که هیچ کلیشه سازی در ایران جز آن کلیشه سازی نداشت (UV inLine)
کلیشه دیجیتال ایزی پلیت
این مدل از کلیشه در واقع یک نوع خاص از کلیشه بود که ذاتا فلت تاپ بود. برای اولین بار توسط کلیشه سازی رایانمهر تولید شد. این کلیشه توسط شرکت دوپونت ساخته میشود و هر دستگاه دیجیتالی میتواند از آن برای تولید کلیشه فلتتاپ استفاده کند.
البته این تکنولوژی توسط تولیدکنندگان دیگر کلیشه در دنیا نیز تولید شد. بطور مثال کلیشه FTF مدل فلتتاپ شرکت فیلینت گروپ میباشد.
کلیشه دیجیتال NX شرکت کداک
این تکنولوژی کلیشه اولین بار توسط شرکت نیکان پردازش وارد ایران شد و بعد از آن شرکتهای رایانمهر و نقشگستر دستگاههای انایکس شرکت کداک یا همان Creo سابق را وارد ایران کردند.
انواع دستگاههای کلیشه سازی در ایران
به طور کلی در ایران چند مدل دستگاه وجود دارد.
- دستگاههای کلیشه سازی شرکت ESKO
- دستگاههای کلیشه سازی شرکت Kodak یا Creo سابق
- دستگاههای کلیشه سازی لوشر
- دستگاههای کلیشه سازی کرون
البته ممکن است دستگاههای دیگری در ایران وجود داشته باشد که من از آنها اطلاع ندارم.
دستگاههای کداک موجود در ایران مدل معمولی و انایکس دارند.
شرکت اسکو دستگاه جدیدی دیگر به بازار داده است که فعلا نمونهای از آن در ایران نصب نشده است.نام این دستگاه Esko Crystal است.
کلیشههای فوتوپلیمری
در چاپ فلکسو از انواع کلیشه فوتوپلیمری استفاده میشود. کلیشههای فوتوپلیمری کلیشههایی هستند که به نور یووی حساس هستند و برای انتقال تصویر بر روی آنها از ماسک سیاه و نور یووی استفاده میشود.
هر چه مراحل آماده سازی بیشتر باشد قیمت کلیشه گران تر می شود.کلیشهها در انواع ضخامت وجود دارند. کلیشههای ضخیم تر گرانتر هستند.
آموزش تفکیک فایل برای چاپ لیبل فلکسو
این دوره آموزشی ویدیویی به کسانی که میخواهند روش آماده سازی یا تفکیک فایل برای چاپ لیبل به روش فلکسو را یاد بگیرند آماده شده است.
بر روی تصویر کلیک کنید.
چگونه ارتجاعی کلیشه را محاسبه کنیم ؟
ارتجاعی کلیشه به کشیده شدن سطح بیرونی کلیشه گفته میشود. وقتی یک کلیشه به دور سیلندر بسته میشود. سطح روی کلیشه نسبت به سطح زیر کلیشه که به طلق وصل شده است بیشتر کشیده میشود .
طول نوشتهها و خطوطی که روی کلیشه آمده است بزرگتر میشوند و برای جبران آن باید به مقدار مشخصی، از طول طرح در پیش از چاپ کاسته شود .
بهترین راه برای محاسبه ارتجاعی کلیشه، انجام تستهای خاصی میباشد که به آنها تست ارتجاعی و یا تست فوتوسل میگویند.
برای اینکه با این موضوع به طور کامل آشنا شوید بر روی تصویر زیر کلیک کنید.
روش صحیح چسباندن کلیشه
به چسباندن کلیشه به اسلیو در چاپ فلکسو ، مانتینگ می گویند . برای چسباندن کلیشه به اسلیو باید از چسب دوطرفه مخصوص استفاده کرد.
برای چسباندن کلیشه به موارد زیر دقت کنید
- برای چسباندن کلیشه ابتدا چسب دوطرفه به سیلندر چسبانده میشود.
- بهتر است قبل از چسباندن کلیشه پشت آن با الکل و یا تمیزکننده فیلم از هر گونه مواد اضافی مثل پلیمر جا مانده از شستشو تمیز شود.
- لبه های کلیشه باید به خوبی بریده شده باشند. اگه لبه های آن صاف نیست بهتره که با چیزی مثل سمباده صاف شود.
- لبه کلیشه باید با زاویه بریده شده باشد.
- بهتر است که لبه کلیشهها با مواد مخصوص آببندی شوند تا از برخورد با حلال و مرکب به آنها جلوگیری شود تا چسبندگی چسب کم نشود.
- بعضی از چسبهای دوطرفه جهتی مشخصی برای چسبیدن به سیلندر دارند و باید به آن توجه شود.
- بعد از چسباندن چسب دوطرفه به سیلندر باید از وجود نداشتن حباب مطمئن شد.
برای اینکه با این موضوع به طور کامل آشنا شوید بر روی تصویر زیر کلیک کنید.
روش صحیح شستن کلیشه
درست شستن کلیشه باعث بالا رفتن عمر کلیشه و کیفیت چاپ میشود. برای شستن کلیشه باید از داروهای مخصوص آن که بصورت مایع و یا پودری وجود دارد استفاده کنید.
برای شستن کلیشه می توانید از برس های نرم مخصوص شستشوی کلیشه نیز استفاده کنید.
برای اینکه با این موضوع به طور کامل آشنا شوید بر روی تصویر زیر کلیک کنید.
کنترل کیفیت کلیشه در کلیشه سازی
کنترل کیفیت کلیشه در کلیشه سازی یکی از مهمترین کارها ، بعد از تولید کلیشه است . کلیشه تولید شده باید با دقت زیاد کنترل شود تا از مشکلات بعدی در مرحله چاپ جلوگیری شود.
به طور مثال باید به موارد زیر دقت کنید:
- بستر کلیشه تولید شده در قسمتهای مختلف کلیشه باید بررسی شود.
- درصدهای ترامها باید با دستگاههای مخصوص آنالیز بررسی شود تا درصدهای روی کلیشه با درصدهای موجود در فایل مطابقت داشته باشد.
- کلیشه تولید شده باید از نظر ظاهری بررسی شود تا دارای خراش یا شکستگی و یا جای لکه در اثر باقی ماندن حلال مشکلی نداشته باشد.
- ترامها باید با یک لوپ ۱۰۰X کنترل شوند تا شکل درستی داشته باشند. ( مخصوصا ترامهای درصد پایین )
- برجستگی یا نوک ترام دقیقا باید در وسط پایه ترام باشد.
خطوط نازک و نوشته های ریز و نگاتیو باید با دقت کنترل شوند تا از بین نرفته باشند.
برای اینکه با این موضوع به طور کامل آشنا شوید بر روی تصویر زیر کلیک کنید.
ترام های سرتخت و سرگرد در کلیشه سازی
ترام های سرتخت و سرگرد این روزها تبدیل به یکی از مهمترین بحث های چاپ فلکسو شده است و کم کم کلیشه های سر تخت یا فلت تاپ دارن جای خودشون را باز می کنند و کلیشه های سرگرد یا راند تاپ را از میدون بیرون می کنند.
ترام های سرگرد شکل نرمال برای کلیشه سازی دیجیتال میباشد و علت گرد شدن سر ترامها وجود اکسیژن در مرحله نوردهی میباشد. برای تولید ترام سرتخت به روشهای مختلف اکسیژن را باید از کلیشه دور کرد.
ترام های سرتخت از زمان کلیشه سازی آنالوگ وجود داشته که در آن روش فیلمی که بر روی کلیشه خام وکیوم میشد مانع از رسیدن اکسیژن به کلیشه میشد و اندازه ترام به اندازه سطحی بود که نور یووی از فیلم عبور میکرد و سطح روی کلیشه به تخت می شد .
برای اینکه با این موضوع به طور کامل آشنا شوید بر روی تصویر زیر کلیک کنید.
📽️ ویدیوی کلیشه ایزی پلیت دوپونت و مقایسه آن با کلیشه های معمولی
7 مرحله تولید کلیشه دیجیتال
1. نور پشت
با این نوردهی بستر کلیشه به اندازه مورد نظر ما شکل میگیرد و سفت میشود.
2.تصویرسازی لایه ماسک کربنی
بوسیله دستگاه سیدیای با رزولوشن بالا تصویر مورد نظر بر روی لایه کربنی قرار میگیرد.
در واقع قسمتهایی که باید چاپ شوند از روی لایه ماسک کنده میشوند.
3.نور اصلی یا نور رو
با این نوردهی تصویر مورد نظر ما بر روی کلیشه شکل میگیرد و پلیمرهای آن سفت میشود.
4.شتشوی کلیشه
در دستگاه پروسسور قسمتهایی از پلیت که نور رو نخوردهاند شسته میشوند.
5.خشک کن
در دستگاه خشککن پلیتی که از پروسسور بیرون آمده برای خارج شدن حلال آن برای مدت مشخصی قرار میگیرد.
6.نوردهی نهایی
برای تکمیل شدن نوردهی کلیشه و از بین رفتن چسبندگی آن ، برای مدت مشخصی در زیر این نور قرار میگیرد.
7.کنترل کیفیت
برای کنترل مراحل تولید ، عمق کلیشه و سختی آن بررسی می شود. ( برای اندازهگیری سختی کلیشه باید از دستگاه سختی سنج استفاده کنید )
برای اینکه با این موضوع به طور کامل آشنا شوید بر روی تصویر زیر کلیک کنید.
کلیشه تست اچ دی
کلیشه تست اچ دی که در کلیشهسازیها به آن تارگت میگویند یک قطعه کلیشه است.
از کلیشه تست اچ دی برای تشخیص نوع کلاس اچ دی قابل چاپ برای ماشین مورد آزمایش در چاپ فلکسو استفاده میشود. کلیشه سازی اچ دی تکنولوژی ساخت کلیشه ای است که توسط شرکت اسکو که غول کلیشه سازی دیجیتال دنیا است ساخته شده است.
برای اینکه با این موضوع به طور کامل آشنا شوید بر روی تصویر زیر کلیک کنید.
چاپ فلکسو و کلیشه سازی
کلیشه سازی رابطه مستقیم با چاپ فلکسو دارد. برای همین در این مطلب یک توضیح مختصر درباره چاپ فلکسو هم میدهم.
چاپ فلکسو یکی از متداولترین روشهای چاپی برای چاپ روی متریالهای غیر جاذب میباشد. چاپ فلکسو به صورت روتاری میباشد و روی متریالهای رول چاپ میشود.
نام اصلی این چاپ فلکسوگرافی Flexography میباشد که به اختصار به آن فلکسو Flexo نیز گفته میشود.
برای اینکه با این موضوع به طور کامل آشنا شوید بر روی تصویر زیر کلیک کنید.
آموزش تفکیک فایل برای چاپ کارتن فلکسو
این دوره آموزشی ویدیویی به کسانی که میخواهند روش آماده سازی یا تفکیک فایل برای چاپ کارتن به روش فلکسو را یاد بگیرند آماده شده است.
بر روی تصویر کلیک کنید.
نرم افزارهای تخصصی در کلیشه سازی
در هر کاری که به صورت تخصصی دنبال میشود لزوم استفاده از نرم افزارهای تخصصی به چشم میآید.
استفاده از نرم افزارهای تخصصی در کلیشه سازی و کنترل کردن فایل قبل تولید بسیار مهم است.
برای کلیشه سازی بهترین برنامهای من برای کنترل فایل به شما پیشنهاد میکنم ، نرم افزار آرت پرو پلاس است.
این برنامه به صورت تخصصی برای چاپ فلکسو ساخته شده است و ابزارهای لازم برای کنترل و اصلاح فایل را در خود دارد.
برای اینکه با این موضوع به طور کامل آشنا شوید بر روی تصویر زیر کلیک کنید.
ArtPro plus بهترین برنامه برای کنترل فایل های پیدی اف در کلیشه سازی
آرت پرو پلاس یک نرم افزار تخصصی و فوق العاده است که برای کنترل و اصلاح فایلهای PDF در لیتوگرافیها، کلیشه سازیها و سیلندر سازی ها استفاده میشود.
در این نرمافزار به تمام جزییات فایل دسترسی دارید و میتوانید در فایل PDF اصلاح و کنترل داشته باشید.
برای دیدن جزییات بیشتری از برنامه ArtPro plus بر روی تصویر کلیک کنید.
حداقل ترام و کلیشه سازی
حداقل ترام در چاپ فلکسو یعنی کوچکترین ترامی که در کلیشه شما قابلچاپ است چه درصدی میباشد.
در کلیشه های چاپ فلکسو از دو جهت میتوان حداقل ترام را بررسی کرد. اول حداقل ترامی که کلیشهساز میتواند بر روی کلیشه تولید کند و دوم حداقل ترامی که چاپخانه شما میتواند چاپ کند.
برای اینکه با این موضوع به طور کامل آشنا شوید بر روی تصویر زیر کلیک کنید.
زاویه ترام ها و کلیشه سازی
زاویه ترام ها در چاپ فلکسو با چاپهای دیگر متفاوت است. اگر با مبحث ترامها آشنایی داشته باشید، میدانید که وقتی یک فایل در کلیشه سازی ریپ میشود هرکدام از رنگها هنگامیکه به شکل ترام درمیآیند به خود زاویهای میگیرند.
اگر این زاویهها بهدرستی تنظیم نشوند، در چاپ دچار مشکلی بنام پیچازی میشویم که به شکل یک سری الگوی تکراری، سطح قسمتهای ترامه کار را میگیرند و سفارش چاپی را دچار مشکل میکند.
برای اینکه با این موضوع به طور کامل آشنا شوید بر روی تصویر زیر کلیک کنید.
درباره حمیدرضا پیوندی
متخصص چاپ افست و فلکسو، طراحی، پیش از چاپ و چاپ
نوشتههای بیشتر از حمیدرضا پیوندی8 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
استاد کلاس خصوصی برای اموزش چاپ فلکسو دارید؟
بله . امکان برگذاری کلاس خصوصی هم هست .
لطفا با شماره من تماس بگیرید.
09121885052
awli bod
ممنونم 🙏🙏🙏
awli bod
ممنونم
حرفه ای و کاربلد ممنون از پست های عالیت
ممنونم دوست عزیز
در خدمتتون هستم
اگه موردی بود که تو این مطلب نبود بهم خبر بدید که اضافه کنم
🙏🙏🙏