علل و عوامل عقب‌ ماندگی و عدم توسعه صنعت چاپ ایران

 باتوجه‌به چالش‌های فوق، برای نوسازی و توسعه صنعت چاپ ایران می‌توان راهکارهای زیر را پیشنهاد کرد:

• گسترش آموزش‌های تخصصی و مهارتی:

 ایجاد و تقویت دوره‌های مهارتی، کارگاه‌های تخصصی و برنامه‌های دانشگاهی مرتبط با فناوری‌های چاپ و بسته‌بندی بسیار ضروری است. همان‌طور که مسئولان صنعت چاپ تصریح کرده‌اند، «تغییرات از آموزش ایجاد می‌شود» و سرمایه‌گذاری در پرورش نیروهای متخصص باعث پدیدآمدن نوآوری و فناوری در صنعت خواهد شد. طراحی دوره‌های آموزشی در همکاری با شرکت‌های مطرح بین‌المللی چاپ و بسته‌بندی می‌تواند فرایند انتقال دانش را تسریع کند.

• افزایش سرمایه‌گذاری هدفمند در فناوری و تجهیزات:

 حمایت دولت و بخش خصوصی از به‌روز کردن تجهیزات چاپخانه‌ها نقش تعیین‌کننده دارد. سرمایه‌گذاری صحیح و هدفمند در این بخش، بهبود کیفیت تولید و افزایش بهره‌وری را در پی دارد. ایجاد مشوق‌های مالیاتی و تسهیلات اعتباری برای واردات یا ساخت داخل ماشین‌آلات پیشرفته چاپ می‌تواند هزینه‌های به‌روزرسانی را کاهش دهد. به‌علاوه، استفاده از فرصت توافق‌نامه‌های تجاری منطقه‌ای می‌تواند دسترسی به فناوری و بازارهای جدید را آسان کند. تشویق راه‌اندازی شرکت‌های دانش‌بنیان چاپ و بسته‌بندی نیز می‌تواند زمینه تولید نرم‌افزارها و تجهیزات بومی را فراهم آورد.

• پیاده‌سازی نرم‌افزارهای پیشرفته تخصصی:

 به‌کارگیری نرم‌افزارهای مدرن طراحی ساختار و گرافیک بسته‌بندی نظیر آرتیوس‌کد، پلاگین اسکو استودیو، به‌کارگیری مدیریت رنگ در چاپ و بسته‌بندی و استفاده از سیستم‌های جامع MIS/ERP می‌تواند کیفیت تولید را بالا ببرد و هزینه‌های پنهان را کاهش دهد. به‌عنوان نمونه، نرم‌افزارهای MIS تخصصی مانند CERM MIS (مخصوص صنایع لیبل و بسته‌بندی) قابلیت مدیریت سفارشات، برنامه‌ریزی تولید، ردیابی موجودی و گزارش‌دهی دقیق را فراهم می‌کنند.

• استفاده از فناوری‌های دیجیتال و هوشمند:

 ورود فناوری‌های نوینی مانند چاپ دیجیتال، اتوماسیون رباتیک و هوش مصنوعی به صنعت چاپ می‌تواند به تحول کیفی این حوزه منتهی شود. همان‌گونه که بررسی وضعیت جهانی نشان می‌دهد، فناوری‌های دیجیتال و هوش مصنوعی با فراهم‌کردن چاپ سریع‌تر و باکیفیت‌تر همراه بوده و درعین‌حال هزینه‌ها را کاهش می‌دهند. ازاین‌رو، چاپخانه‌ها باید به‌سوی دستگاه‌های دیجیتال نسل جدید، سیستم‌های کنترل کیفیت خودکار نظیر سیستم‌های بازرسی بینایی و نرم‌افزارهای شبیه‌سازی فرایند حرکت کنند. دولت و بخش خصوصی نیز می‌توانند در قالب کارگروه‌های انتقال فناوری و طرح‌های مشترک با شرکت‌های بین‌المللی زمینه انتقال دانش فنی را فراهم کنند.

• همکاری میان‌رشته‌ای و ارتقای زیرساخت‌ها:

 ایجاد شبکه‌های ارتباطی میان تشکل‌ها، دانشگاه‌ها و صنعت چاپ می‌تواند تبادل تجربه و ایده‌های نو را تسریع کند. همچنین رفع موانع زیرساختی مانند بهبود دسترسی به اینترنت پرسرعت در شهرک‌های صنعتی و تأمین مطمئن برق، به‌کارگیری سامانه‌های آنلاین سفارش و گزارش‌گیری را ممکن می‌سازد. فرهنگ‌سازی در میان فعالان صنعت، مبنی بر استقبال از فناوری و الگوبرداری از تجربه کشورهای موفق مانند اعطای مشوق‌های صادراتی در ترکیه نیز ضروری است.

 با به‌کارگیری این راهکارها، صنعت چاپ ایران ضمن حفظ هویت و مزایای بومی خود می‌تواند قابلیت رقابت در بازارهای بین‌المللی را بیابد و به‌عنوان یکی از صنایع پیشرو در اقتصاد دانش‌بنیان کشور ظاهر شود. استفاده هوشمندانه از فناوری‌های نوین و سرمایه‌گذاری در نیروی انسانی متخصص، از کلیدی‌ترین عوامل ایجاد تحولات مثبت در این صنعت خواهند بود.